xoves, 7 de novembro de 2013

ROSALÍA DE CASTRO: Cantares gallegos





- 23 -

Castellana de Castilla,
tan bonita e tan fidalga,
mais a quen para ser fera
ca procedensia lle abasta.
Desíme, miña señora,
xa que os mostrás tan ingrata,
si o meu rendimento homilde
bascas de enoxo vos causa,
pois cando onda vós me achego
cuspís con ardentes ansias,
i ese mirar de pombiña
volvés en fosca mirada,
tornando en sombrisa noite
o día que en sol se baña.
En vano intento, señora,
saber por que me maltrata
dama dun alma tan nobre,
aunque soberba por fama,
pois n'é motivo a desprezo
sintirse tan ben amada,
que as mesmas pedras, señora,
dun bon querer se folgaran.
Din que na nobre Castilla
así ós gallegos se trata,
mais debe saber Castilla
que de tan grande se alaba,
que sempre a soberbia torpe
foi filla de almas bastardas;
e sendo vós tan sabida,
nunca de vó-lo pensara,
que de tan alto baixando
vos emporcases na lama;
nin que chamándovos nobre,
tanta nobreza enfouzaras
imitando ós que vaidosos
no que está débil se ensañan.
Pero máis val que enmudeza,
pois tes condición de ingrata;
que predicar en deserto
na miña terra n'é usanza.
Si fun curpabre en quereros
coma ningún vos amara,
por ser de terra gallega
e serdes vós castellana,
en paz, señora, vos deixo
ca vosa soberba gracia,
e voume á Galicia hermosa
donde en xuntanza me agardan
o que non tendes, señora,
i o que en Castilla n'achara:
campiños de lindas rosas,
fontiñas de frescas auguas,
sombra na beira dos ríos,
sol nas alegres montañas,
caras que nacen sorrindo
e que sorrindo vos aman,
e que inda mesmo morrendo
en sonrisiñas se bañan.
Alí, señora, contento
cantando o doce ala lala,
baixo a figueira frondosa,
en baixo da verde parra,
c'aquelas frescas meniñas
que mel dos seus labios manan,
cando en falar amoroso
meigo nos din en voz maina
con tódalas de Castilla

nobrísimas castellanas
olvidareivos sin pena,
anque sos vós tan fidalga.
Que aló saben ser altivas,
pero non saben ser vanas,
i é fácil con doces tomas
olvidar tomas amargas.
Déchesmas vós, mi señora,
con desprezo envenenadas,
inda con fero máis fero
que pelica de laranxa;
mais teño por que me pase
aquel sarrapio que escalda,
teño unha dama nos Portos,
outra no Ribeiro de Avia;
si a dos Portos é bonita
a do Ribeiro lle gana.

Rosalía de Castro: Cantares gallegos, 1863



Enlace a un programa radiado recentemente nunha emisora estatal sobre Rosalía




BIOGRAFÍA DA AUTORA EN YOUTUBE






DOCUMENTAL HISTÓRICO DE 1951 sobre a xeografía rosaliana









luns, 17 de xuño de 2013

CARLOS CASARES: "A rapaza do circo"



A rapaza do circo

El coñeceuna de casualidade. Unha tarde, a eso das seis, estaba sentado nun banco do xardín e advertiu que se lle achegaba unha rapaciña loura, de melenas longas, vestida cun pantalón short. Con acento francés preguntoulle ónde podería atopar un médico. Acompañouna. Polo camiño ela díxolle que era trapecista do circo e que seu pai -un antigo xendarme-, atopábase malo (pouca cousa: talvez unha mala dixestión), e que pedira que lle levaran un médico. El a penas falou. Ó chegar á clínica indicoulle: «Aquí». Ela deulle as gracias e invitouno a pasar pola taquilla, onde lle facilitaría un par de entradas prá función das oito.
Foi. Antes de subir ó trapecio, a rapaza, vestida de pescadora, cantou. Na metade da canción dirixiuse cara á butaca que ocupaba el e botoulle o sedal da cana, mentres lle dicía entre as risas de todos: «Pica, pica, pececito».
Volvéronse atopar ó día seguinte.Despois víronse tódolos días. Pasaban as tardes no río. Deitábanse na area. Enterrábanse. Nadaban. Ela faláballe de Marsella, da súa infancia. El pechaba os ollos e imaxinaba aquela rúa fronte ó porto, os barcos que Anne despedía cun pano branco dende a bufarda, a tía Françoise, Jules...
¿Como sería aquel Jules que lle dera o primeiro bico no portal?
-Era louro, coma min. E moi pencoso.
-¿Lémbraste del?
El tiña un sombreiro de palla sobre dos ollos pra tornar o sol. Volveulle preguntar:
-¿Lémbraste del?
Sentiu os labios dela que se po usaban nos seus. Foi coma un trallazo. Unha ledicia branca nacíalle dentro do corazón.
Despois bicáronse. Bicáronse moitas veces. E ela apoiou a súa cabeza no peito del.
Pronto correu a noticia de que se vían no río. Na casa rifáronlle. «¡O que me faltaba -dixera seu pai- un fillo titiriteiro».
Pero seguíanse vendo ás escondidas.
Hoxe os compañeiros de quinto desafiárono.
-A que non es home de subila pra aquí...
Non o dubidou. Asomouse á ventá e chamouna:
-¡Anne...!
Subiu. Recibiuna no hall e metéronse no laboratorio. Pecharon a porta por dentro e taponaron o buraco da pechadura cun cacho de papel. Os de quinto armaban barullo fóra. El ensinoulle as bolboretas, as pedras, os lagartos e as cobras metidos en formo!... Pediulle un alfinete e picouse nun dedo. Amosoulle o sangue a través do microscopio.
-¿Sabes unha cousa? -dixo da.
-¿Que?
-Que nos imos mañá.
Colleuná pola cintura e bicouna.E naquel intre chegou o director. 
Cando saia será xa de noite e terase que ir prá casa sen vela, sen lle explicar, sen lle dicir o que ocorreu. E despois de cear dirá: «Quero ir ó circo». E o seu pai responderá: «Non». Entón irase á cama. E pensará: «Os vellos non saben». E os vellos (non tan vellos), na súa habitación nin sequera se lembrarán del e da francesiña Anne. E el ha tardar en durmir, pero durmirá. ¿Durmirá?.
Mañá ó se erguer, sentirase triste. Máis triste que ninguén. ¿E que será de Anne? Non a volverá ver. ¿Nunca máis? Nunca. Ergueuse moi cedo. Marchou correndo ó campo da feira. No sitio do circo só quedaba un redondel.

in Vento ferido, 1967



Mina de ouro a céo aberto, resultado final




domingo, 9 de xuño de 2013

CARLOS CASARES: "O xogo da guerra"





O XOGO DA GUERRA por anxo_xinzo


Lemos en 4º varios relatos que incorporan á literatura galega as técnicas do que se deu en chamar a Nova Narrativa, etiqueta tirada da expresión francesa Nouveau Roman. Do precursor, Rafael Dieste, paramos no "Neno suicida". De Ferrín lemos o relato labiríntico "Medias azuis". E de Carlos Casares centramos a nosa atención no relato "O xogo da guerra", incluído na colección Vento ferido. 

O que máis nos chamou a atención deste monólogo en 1ª persoa  foi o tratamento do tempo, pois aparece o pasado (para reconstruír a historia),  o presente (hostil) e o futuro (vinganza con asasinato), e tamén a crueldade con que ás veces xogan os rapaces a ser adultos ( teñen abondo en que inspirarse).

Buscando na rede o texto para incluír no blog dei con esta adaptación audiovisual, realizada por alumnos do instituto de Xinzo. E xa non é a primeira vez que topamos pequenas pezas da literatura contemporánea galega adaptadas ao cinema por alumnado de secundaria, sorpréndenos o ben que o fan e como resolven o desafío técnico que iso supón. Parabéns ao equipo que realizou este traballo.

O vídeo creo que dá para moitos comentarios. Pero é mellor que os fagades vós, que este curso o blog parece que se transformou nunha especie de monólogo sincopado en fa menor.

Saúdos e a disfrutalo!




venres, 7 de xuño de 2013

X. L. MÉNDEZ FERRÍN: Medias azuis




MEIAS AZUIS


Levabamos os cabalos co paso de andadura. El, o criado de Xixín, sabía o sitio. Era unha choupana triste, co solpor dándolle pola parte de tras. Posta a casa no medio dos piñeiros, semellaba un animal derrubado. No cumio, brillaba unha aiga de folla de lata. Relocía a aiga e, de lonxe, viña o fragor do Arnoia escachándose en caneiros e cenzas indecisas. Ningún can latía. O camiño que nos trouxera pasaba arrentes da casopa. Era feito de pedras grandes e antigas, aquel camiño. Pouco antes de chegarmos, o camiño demorárase nun relanzo no que as pedras amosaban carrís labrados por eternidás de carro, e calcamos unha ponte altísima na que os nosos cabalos facían soar ecoares secos, toscos, estreitos, de mil anos.

Nada -dixera días antes o criado de Xixín. Nada, que temos que ir ás mozas a onde eu sei. Que son dúas irmás, teño eu ouvido falar. Que son boas mozas, e roxas do pelo. Brancas, brancas -dicía o criado de Xixín e ao prenuncia-la verba brancas abría a boca con veza e gula, e locíalle no dentro un cuspe pecadento, coma escuma de mar.

O criado de Xixín era arloteiro. Puxera axóuxeres na canela do poldro que lle confiara o amo. Convenceume, e fomos.

Entón locía un sol derradeiro, de setembro. Lateral e displicente, aquel soliño aloumiñaba a casopa e facíaa
amigábel. E así chegamos, o criado de Sixín e mais eu, e puxemos pé a terra enleando el o ronzal e eu as rédeas nas ponlas baixas dun piñeiro. Lembro que os cabalos, que eran amigos como eramos o criado de Xixín e mais eu, deron en se cofear testa contra testa.

O caso é que teñen sona de meigas -dixérame o día antes o criado de Xixín.

E eran orfas. E vivían soas, aquelas mozas ás que nós iamos, por Tras da Chaira. Habitaban unha terra irta, montesa, fría, na que corría o corzo e se movían arrebaños de pericas, coma nubes soltas. Terra fría non dá pan. Por unha corga embaixo, cruzada polo carreiro mallado do lobo, caía o camiño pedrado en prácidos relanzos. Logo estaban as casas da aldea. Por fin, nunha tomada de piñeiros do país, figuraba a casa delas, soa. Seica eran algo meigas.

Entramos polo eixido, o criado de Xixín e mais eu, facendo soar cada un súa espora, que levabamos firme, atada contra o leggin e a bota. Tamén facía tilín a onza de oura da miña leontina, galano recente do papai -que me empurraba así a ilo sustituíndo nos negocios de empréstimo e contrabando de vacas piscas.

Mozas eiquí, mozas eiquí -berraba o criado de Xixín, e eu ría a cachón e veña de petar cos cotovelos na porta verde. Veu un silenzo, e coido que chiou a aiga do tellado. Logo, deseguida, houbo risos dentro, que era todo negro xa, na tardiña. Risos de raparigas frescas, como nos eramos mozos curros, e acendéronse un, logo dous guizos, e chantáronse nas paredes de cachote. E o lume da lareira foi aumentado. Pasen, pasen -dixeron as gorxas lindas. Senten, senten- insistían elas. E aínda veu unha e prendeu un candil de carburo e púxoo derriba da artesa.

A luz azul dominou aquela cociña de teito, trabes e muros negros coma o alcatrán. Vémolas loiras, lavadas, claras, co pelo tirante e as trenzas sobre o peito. Os panos foran retirados e cobríanlles a penas o pescozo, deixando libres as testas, ambas coma cascos de ouro.

Estaban proparadas, cos avantais e as camisas limpas. Coma se estivesen agardando por nós. E iso que non
era o día de mocear. Se chega ser quinta feira (riu unha) habían ver Vustés a maravilla de mozos á espera, no mazadoiro da aira, para teren parrafeo connosco. Non nos atuaban, se cadra por gastarmos espora os dous visitantes, e, eu, leontina de ouro no chileque. Pro, engorde engordiño, foron elas ceibándose francas ao tu por tu.

Habían de ser xémeas dun parto. Nun intre, certa sombra silente apousou nun dos escanos de onda a lareira. Gache, gache -axotaron elas. E o gato negro lanzounos unha ollada de ouro vello antes de dar un pincho e fuxir polas fonduras do fregadeiro de pedra. Dicía o criado de Xixín seren elas meigas. Cáseque se
non distinguían, fóra que unha delas tiña unha mancha marrón no ollo esquerdo. O gato puxéranos frío nas res.

E así foi pasando notiña e parte da noite. Nolos catro ás apalpadelas. Cada parexiña nun escano, notando o lume que nos queimaba as partes de baixo. Eran dadas e a cara arrecendíalle a fiúnchos e tomelos, caras de rosa rica. E riabamos coma meniños. Olla que boas mozas non foramos ir topar aló naquel confín de alén do Arnoia, de Tras da Chaira. Case adormeceramos, cando rinchan fóra os cabalos e elas dixeron, de socato moi serias, que nunha légua en rodopío da casa non entraba lobo nin xabariño. Hai, entón, outro silencio no meo do cal renxeu algo entre as tellas, e había ser a aiga do cumio. Fitei para o criado de Xixín, e noteille medo. El descansaba a cara vermella no peito da súa moza. Pasou pola cociña unha cousa dura, sen corpo nin cheirume, que nos puxo encolleitos aos dous valentes moceadores.

O lume esmorece -rosmou unha das raparigas presentindo se cadra un certo lazo en nós outros. Foi a outra apañar un mangado de candeas dunha morea que alí estaba, onda o lar. Agachouse. Levaba saia curta. O criado de Xixín e mais eu abrimos moito os ollos por lle ver os coxotes. A moza gastaba medias azuis de lá, até lle cobriren os xeonllos. Curvou máis ela o lombo e as nádegas subíronlle moito a aba do vestido. A carne, despoixa das medias, non era branca, como esperabamos cubizosos. Era renegrida. Tiña cotra.

Murriña, carro de merda -berrou o criado de Xixín. Sen nos pór de acordo botámonos a rir. Eu zorregueille un couce á rapariga, tal que a guindei de capitón no monte de frouma. A súa irmá voltouse contra miña coma unha gata de Algalia e arrabuñoume unha meixela. Eu pilleille o pulso e tirei con ela no lume. Érguese unha entre moxenas e a outra coa cabeza e o dengue cheos de paúlo, que semellaba un ourizocacheiro. Botaban foguetes polos ollos, as fillas do Inimigo. Berraban verbas que se enrolaban e se disparaban en espiral, como fan as cóbregas majá para atacar ao individo humano. Abrían os brazos e parecían o voar en esquina do morcego, ou se cadra o desoutra serpe con asas que vai polo airo a morrer na parte de Babilonia. Nós ter tiñamos medo pero riabamos delas ás gargalladas. Chamabámoslles carrañosas, medas de esterco. Elas aldraxábannos con maldicións, e abrían as pernas e erguían as saias. Viámoslles ás dúas idénticas medias azuis, e as coxas cotrañentas, e o becho peludo. Mesmo eu sentin vir aos meus narices, desde aquelas parroquias de cinta a abaixo, un fedor húmido e craso.

Malditos sexades -dixo unha polo baixo e cos ollos case fechos de raiba. Así vos coma a noite -agoirou a outra nun chío que prolongou o gato negro desde o alto da trabe nun miaiar xordo e duradoiro.

Corremos aos cabalos e marchamos de alí ao trote señorito, ceibando risadas até nos doer o bandullo e o van. Deixamos atrás o piñeiral e collemos verea adiante cara a nosa terra, todos felices e contentes, a nos gabar da gambernia que alá deixaramos liada. Xolda coma ela non se tiña falado na miña aldea, nin no lugar de Xixín, e aquela mesma noite habiamos de lla contar ben contada a toda a xente do fiadeiro, ai iso si, e habíamos facer rir a casadas e solteiras, ho, e se tal inda lle ía caír a máis de catro unha moxegada ou unha loita ao lle referirmos como abranguerámo-las meigas na cociña de seu.

¿E el serían? -preguntou de pronto o criado de Xixín. Que? Meigas, meigas. Eu encollín os ombreiros e pecheime nun mutismo que enchía de temores estraños, aquel mesmo intre, o bruído dos cascos dos cabalos ao batuxar nunha parte enlamigada do camiño, camiño que de contado entrou nas bouzas de Auguela, para caír en doces revoltas polos sitios, fondos de bidos e frescura, de Ardeúva e Santa María de Rebordechao.

Ocorreu entón que o mundo familiar e sabido polo que cabalgabamos, estoupou e desfíxose coma un globo de xabrón. No cruceiro das Sete Espadas vimos saír voando (negraz) a coruxa-do-souto de riba da mesa dos defuntos, ande ela estaba a matar un leirón que, malferido, aínda choutou chiando nas ribas do mato para se ir perder entre carrascas. Vin nun instante o resplandor vermello de Marte. Máis grande ca nunca eu vira, vai esa estrela das disgracias e da guerra -dixen eu en alta voz. O criado de Xixín non me respondeu e sinalou unha néboa mesta e suxa que viña contra nós, coma un pano, e que xa estaba a ocupar todo o arredor, e a cruz de pedra, nun sospiro, deixouse de ver. Axiña o neboeiro nos ocultou a lúa, e mailo planeta de sangue e ira. Por alí -dixo o criado de Xixín-, e seguimos un anaco polo pavimento pedrado da calzada, cara as nosas casas.

Perdémo-lo camiño. Extraviámonos. Por touzas imprecisas, por toxeiras que ora si ora non recoñeciamos ou criamos sernos familiares, pasabamos a carreiros nos que os cabalos ourizaban as crinas e tremían coas catro patas chantadas en terra, coma se ventasen feras do monte.

Pensabamos nós, sen nos falar, que as irmás eran meigas e que nos desviaran a rota. A min soábame nas orellas a fada que nos botara aquela que tiña a mancha marrón nun ollo. Maldizoados sexades e que vos coma a noite. Comíanos a noite.

Nun certo ponto foise a néboa e caíu sóbor de nós un ceu tacholado de estrelas, entre as que chamaba a atención unha grande, vermella. Atopabámonos nunha gándara alongada e cha. A lúa permitíame consulta-lo reloxio, que marcaba as horas derradeiras da noite. Lonxe, por tras duns píncaros coroados de pedras ergueitas contra o ceo de leite, tal vez pedras sagras dos antigos, viña potente resplandor. Non sabíamos cal era aquel sitio e rachamos a chorar a un tempo, o criado de Xixín e mais eu. Aquela luz roxenta era, sen dúbida, unha cidade, podía que de Portugal. Pro axiña voltou de novo a néboa a tapar o mundo de ao redor. E as nosas cabalerías, cansas, esmaiaban e non querían máis andar. Non querían mais, chegados a non se sabe onde, e voltaron a trepar nunha verea vella e, como coñecéndoa, animaron o seu paso.

Aquel camiño era feito de pedras grandes e antigas, e demorou nun relanzo no que o chao amosaba, a unha nova luz que penetraba o neboeiro, carrileiras labradas por eternidás de carro e logo despois calcamos unha ponte altísima na que os nosos cabalos facían resoar ecoares secos, toscos, estreitos, de mil anos.

Veu o día.

Rachou de todo a néboa coa raiola do mencer. Pararon de seu os nosos cabalos e notamos o arreguizo na res, o criado de Xixín e mais eu, porque estabamos perante unha choupana triste, co albor dándolle pola parte de diante. Posta a casa no meo dos piñeiros, semelIaba un animal derrubado. No cumio, brillaba unha aiga de foIla de lata. Relocía a aiga e, de lonxe, viña o fragor dun río, inequivocamente xa o Arnoia, escachándose en caneiros e cenzas indecisas. Ningún can latía. O camiño que nos trouxera pasaba a rentes da casopa da que partira a maldición, o castigo de medias azuis.





labirinto de Campo Lameiro













luns, 3 de xuño de 2013

A narrativa oral: O home dos meus soños




O que che vou contar dixéronmo nun bar de Monforte un día tomando unha cuncas de viño. 
Seica bastante tempo atrás, unha rapariga nova e fermosa non daba con mozo ningún que lle gustase, e ao que lle facía as beiras sempre lle dicía que non. 
A rapaza, farta de non atopar ninguén do seu xeito, decidiu ir falar coas meigas por ver se lle podían facer un feitizo que propiciase a aparición do home dos seus soños. 
As meigas, loxicamente, vivían afastadas no máis alto do monte. Pois ela subiu ata alí para facerlles o encargo. Cando chegou, as meigas negáronse a saber nada daquel asunto: " O home dos seus soños", vaia trapallada! Despois dunha longa discusión, as meigas aceptaron e botáronlle tal meigallo que xa camiño de volta á aldea bateu con varios homes, algúns descoñecidos, que aseguraban estar perdidiños de amor por ela. No pé do monte había un grupo deles pedíndolle casamento. A rapaza virou vermella primeiro e despois despediunos a todos dicíndolle que non. Camiño da casa atravesou un bosquiño e detrás de cada árbore había un pretendente. 
De alí a pouco tempo a rapaza, farta de tanto galanteo inútil, pois ningún daqueles pretendentes se parecía nin o máis mínimo co que ela soñaba, decidiu suicidarse, o conto non di con que nin como.

Xa o di o refrán: Máis vale paxaro en man que cento a voar

IDEA DE: SABAS









A narrativa oral: Xogando con pantasmas




Contáronme hai tempo unha historia terrible. Era un rapaz de aldea que sempre xogaba cos seus amigos ás agachadas pola noite no verán. O pobre do rapaz morreu xusto antes de dar comezo o verán do 2013. A familia ficou moi doida, igual que os seus compañeiros de xogos.

Por un tempo, os rapaces da aldea estiveron sen xogar como sinal de loito polo compañeiro perdido. Pero un bo día decidiron continuar coa súa vida, os rapaces teñen que xogar, sabes?
A un deles tocoulle apandar e mentres el contaba os outros agachábanse nos sitios máis insospeitados. Por exemplo dentro dunha coviña que case ninguén coñecía. Quen deu con ela, xa notou algo raro ao entrar, pero non lle deu importancia e púxose a atender o xogo. Pero oiu unha voz dentro da cova, era a voz do amigo morto.

Saiu correndo e púxose a berra coma un tolo para avisar aos demais. Os outros pensaron que toleara de verdade e dicíanlle que se deixase de inventos a propósito do defunto. E non tardaron en oír tamén unha voz que berraba dende dentro da cova: Rapaces!!!!!

Era a voz do defuntiño, non daban creto. Ti que pensarías?

- Boteivos de menos todo este tempo, xa pensei que non volviades xogar máis. Agardeivos aquí todo este tempo.....


Non podían velo pero escoitaban a súa voz coa mesma claridade que cando estaba vivo.


De entre as xestas saiu a pantasma do rapaz e os outros quedaron abraiados.

Calquera de nós os que estamos aquí oíndo o conto correriamos como nunca. Pero eles  non, eles quedaron a xogar con ela, porque era unha pantasma amiga.


IDEA DE: CABEZÓN







luns, 27 de maio de 2013

ÁNXEL FOLE: "Antón de Cidrán"




ANTÓN DE CIDRÁN
( do seu libro  Á lus do candi, 1953)


Inanque lle pareza mentira, o señor de Sabarei falaba moitas veces conmigo, mao a mao,coma se fora do meu igoal. Era o home máis cómpito do mundo.

Contóume ísto en Lugo, nunha tasca de Mosqueira. Gostáballe moito andar polas tascas, por moi ben traxeado que fose. Moi prantado il, rebusto e sanguíñeo. Sempre viña a Lugo montado nun cabalo branco.

Antón de Cidrán era un labrego do Páramo que tamén trataba madeiras. O señor de Sabreréi díxome que era home moi botado pra diante e que se gobernaba moi ben na súa casa.

Unha vez veu a Lugo co seu compadre Pedro. Os dous viñeran a cabalo. Era polo San Froilán i o tempo estaba moi lento. Ainda non se fixera o feiral que hai hoxe. Xa sabedes que tódolos labregos, en tres leguas a redonda, van a Lugo polas festas do San Froilán. Inanque non vaian a mercar nin a vender. Tan soio por velos fuegos e por comelo pulpo. Mais iles foran a Lugo por rematar un contrato de travesas pra vía do tren. Pola mañán fixeran o contrato. Os dous estaban moi ledos, pois quedábanlles libres máis de sete mil reás. Levábanse moi ben e faguían moi bós choios. Nunca rifaran polos seus asuntos. Eran homes moi cabales iles, e non andaban un nin outro con díxome, díxome, nin con pataqueiradas. Tanto custa, tanto che dóu. Mercaron algunhas cousiñas pra as mulleres, e fóronse a comelo pulpo a unha taberna da rúa Miño. Comeron e beberon a embute, coma dous abades. E despóis fóronse ó café Español e tomaron seus cafeses e súas copiñas. E veña unha volta pola feira a velas barracas.

Coma lles foran ben as cousas, tamén había que merendar. Deixaron as bestas en cas Cosme, na mesma praza da feira, que se chamaba a plazuela da Herba.

Ninguén como Cosme pra preparar axiña unha merenda. ¡E qué bon viño de Chantada tiña! Alí estiveron outro bon rato, bebendo e parolando... O caso é que cando chegaron a Canturín xa era noite pecha.

Camiña que te camiña, logo chegaron a Paradela. Antón propoñialle a seu compañeiro que mercaran unha serrería que se vendía na Puebla. Pedro decíalle que era millor coller en aparcería o Muíño de Moscán. Faríanse ricos en poucos anos. Mais Antón vía mellor o da serrería. ¿Por qué non a serrería i o muíño? Ganarían moito máis, qui é do que se trataba. Os dous vían chover onzas do ceo.

Tiñan que atravesar a campa de Xan da Cruz, pois decidiron, pra estar cedo na casa, deixar a carretera e ir polo atallo. Aquila campa é moi grande. Alí encórase moito a iauga polo tempo das choivas e outonía.

Pedro faláballe a Antón dos bós pesos que iban ganar co muíño e a aparcería. O viño facíalle ver todo moi doado. Xa estaban frente da campa. Seu compañeiro non lle contestaba. Tívolle que berrar:

-¿Qué che pasa, home, que nos dís nada?

-Para a besta - díxolle Antón.

Pedro notoulle algo moi raro na voz. Coma si collese medo, vamos.

E tiróu das rendas á besta. Preguntoulle:

-¿E que nos salen ó camiño? Levo un bon revólver na cueira do pantalón.

-¿Non ves - díxolle o seu compañeiro - unhas luces frente de nós, pola campa adiante? Por antre os carballos levan unha caixa de morto nun carro.

-Eu - Contestoulle Pedro - non vexo luces nin nada. Xa che dixen que non bebéramos tanto. Ti tivechela culpa.

-Xuraría - díxolle Antón - que vín un enterro. Agora xa non vexo nada.  Inanque me diran canto val o mundo, non atravesaría a campa. Vamos polo camiño da Encomenda, aínda que teñamos que arrodear.
- E decindo ísto, metéu espuelas á besta.
Seu compañeiro tivo que o seguir. Unha hora despóis deixábao na casa.

Ó día seguinte. Antón foi varexar as castañs, pola mañá ben cediño. Cando estaba no cimo do castiñeiro esbaróu e caíu. Debaixo había un carro cheo de ourizos. Espetouse nun fungueiro polo bandullo, e saíalle a punta polo lombo. Levárono á casa. Mais chegóu xa difunto.

Todo aquil día chovera a todo meter. A campa de Xan da Cruz estaba no camiño do camposanto. Toda ila se asulagara. Tiveron que levala caixa nun carro de bois.

É ben certo que o que vé o seu enterro en vida, xa está cun pé no outro mundo.-








sábado, 25 de maio de 2013

LUÍS SEOANE: As ratas







Adaptación do poema de Seoane de NUCLO




venres, 24 de maio de 2013

ANXEL FOLE: Á lus do candil





ÁNXEL FOLE:

Á lus do candil (1952): "Os lobos"

Moitas veces ouvín decir que os lobos non atacan ás persoas. E isto non é certo. O segredario de Caldas foi comido por iles cando voltaba da feira de Viana. Algús dixeron que o mataran por arroubalo, e que despois o comeran os lobos; mais a douscentos metros de ondia o comeran foi atopado un lobo morto coa gorxa afuraiada por unha bala.
Aquiles días viran os pastores unha manada de dez cunha loba con tres lobecos. Era tempo de neve, e baixaran da serra da Moá. Ó parecer, despois de esgotados os cartuchos, quixo subirse a un albre, mais non puido. Alí estaba ó seu carón, o revólver con seis cartuchos baleiros no lombo. Era un bon revólver americano. Ó sentirse feridos algús lobos, todos se botaron enriba dil. Si tivera un bon foco eléutrico cecais se salvara. Ós lobos se non se lles fire de morte é pior. Eu matei un con dous tiros de postas. Foi morrer tres cantos máis aló de ondia o asegundara. Atináralle na testa e no fuciño, e iba deixando un regueiro de sangue. Arrincaba cos dentes os cañotos das xestas. Cecais non se me arrepuxo porque era de día.
De noite médralles o corazón e son moi valentes. Non vos riades. Tamén lles pasa iso ós lubicás. O señor cura de Peites tiña un. De noite íbase ó monte e chamaba ós lobos. Viñan con il. Din que abría os tarabelos das cuadras coma unha  persoa. Unha noite velouno o señor cura. Era un gran cazador. Tiña un rifle de dez tiros que lle trouguera un sobriño de California. Meteulle dous tiros seguidos no entrecello ó galgar un pasadelo. O crego estaba na xanela da reitoral cun foco, i o lubicán voltaba do monte, polas tres da mañá, acompañado dos lobos. Abrírono i esfolárono axiña, e viron que tiña o corazón finchado...
¿Sabedes cando se estreven os lobos cos homes? Cando teñen moita fame, ou cando se decatan de que lles teñen medo. Por iso cáseque nunca atacan a tres ou máis xuntos. Cando se atopan un home soio pola serra, póñense a traballalo. Teñen moito distinto... Xa veredes coma o traballan. De primeiro, acompáñano; despois, póñenselle diante; máis tarde, chéganlle a zorrega-las pernas cos rabos... Asín, pouquiño a pouquiño. Vén un intre en que o home xa non pode máis. O medo alporízalle os cabelos. Parécelle que lle cravaran allambres na testa. Váiselle a voz, perde o sentido. Xa está perdido. Bótanse os lobos enriba dil i esnaquízano. Cada vinte anos ou menos, dáse por istas terras un caso dises. Desaparece un home. Crese que o mataron ou que fuxiu prás Américas. Ó cabo de dous ou tres anos ninguén fala dil. Un cazador atopa nunha xesteira unha calivera. ¿De que sería? Así lle aconteceu ó Pastrán de Vesuña fai moitos anos. Mais si o home non perde o coraxe non se atreven coíl.
Todos coñecedes coma min ó Emilio, o castrador de Rugando. Atendede ben e xa sabereis que é certo todo canto levo dito encol dos lobos. E vostedes tamén, señoritos...
Non habería rapaz coma il se non fora tan xogantín. Xogaba hastra a camisa. Unha vez, na cantina da Cruz, xogou a besta con tódolos arreos, e perdeuna. Tivo que andar a pé castrando ranchos dende Leixazós a Pacios, ou de Bustelo a Vilañán. Era home moi botado para diante, i o primeiro nas liortas.
Se non me trabuco, fora pola Santa Lucía cando lle aconteceu o que vos vou contar. Por ise tempo todos sabedes que non traballan os capadores. O bon do home adicábase á farra. Faguía pouco que se casara cunha moza de casa forte. Xa estaba en tratos cun xateiro da Hermida pra mercar un cabalo.
Queríano moito en tódolos sitios onde capaba ranchos, e convidábano sempre á mata. Aquil día xantara en Arnado. Xa se sabe coma son ises xantares da mata. Empezan ás doce, poño por caso, e rematan ás cinco. O fígado asado con aceite e pimento, os roxós i o raxo. Viño, nunca falta. Tempo de fartura. Xantara aquil día en cas do Rulo. Enchéranse de néboa os cavorcos. Non se vía un burro a tres pasos, dispensando...
O Rulo díxolle que pasara a noite na súa casa.
-Andan os lobos –adevertiulle- moi bastos. Con ista néboa tan mesta pódeste esfragar. Non che pase coma o Bieito da Corga cando iba pra Ferramolín, que se derrubou polo canto do Mazo e foi dar ó río. Alí quedou difunto cos cuadrís partidos por testalán, pois teimou coma ti por saír de Vilarbacú unha noite coma a de hoxe.
Mais o capador faguía pouco que se casara, coma vos dixen, e non houbo xeito de faguelo quedar. Nin tan siquera quixo levar algús fachucos de palla pra o camiño. E alá se foi o Rugando tan soio cunha cachaba de freixo i a súa navalla no peto pra se defendere. Gracias a Dios que coñecía ben o camiño. Xa levo dito que era home valente. Il mesmo mo contou en Santa Cubicia de Quiroga, na tasca do Avelino.
Polas primeiras horas todo foi ben. Non viu amosas de lobos por ningures. Parouse a acender un pitelo inantes de chegar á lindeira da devesa de Bonxa. Mais de alí a un pouquichiño ouviu patuxar nun trollo. Xa sabedes que é un terreo fondal ondia se encora a iauga. Unha miaxiña dispois ouviu un longo aulido. I outro lle respondeu da outra banda da valgada. Tamén sentiu unhas carreiriñas polos dous lados do camiño. Os lobos seguían chamándose os us ós outros. Por sorte pra il, había moitos seixos no camiño. Encheu tódolos petos de croios. Non me dixo que empezara a ter medo, mais eu coido que si...
Dous lobos grandismos fórono acompañando. Iban sempre de par dil, ás dúas maos. Cáseque parecían dous cas que foran con seu amo. Se il se paraba, tamén iles se paraban. Algunhas veces púñanselle diante. Entón, o capador guindáballes un coio. E batíalles. Os lobos desapartábanse. No máis fondal dunha congostra tivo que pasar un pontigo. Había esgotado as pedras que trouguera nos petos. Xa lle quedaban poucos fósforos. Do outro lado do pontigo viu unhas luces coma de vagalumes. Acendeu un fósforo. Non había pedras no camiño. Tivo que coller bulleiro coas maus e tirarllo ós lobos, ó mesmo tempo que berraba moi forte. Ergueuse un e deixouno pasar. Cecais foran seis. A todos lles relocían os ollos. Un diles botoulle os dentes á cachaba i arrincoulla da mao. Íbanse metendo nil cada vez máis. Hastra lle fustrigaban as pernas cos rabos. Acendeu, un tras outro, os tres fósforos que lle quedaban. Gracias a isto puido coller un coio. Atinoulle a un lobo no peito. Regañaban todos os dentes coma cando se van a botar sobor das ovellas. Xa sentía que se lle esmorecían os pulsos, que se iba quedando sen forcia. Os lobos seguían a chamarse us ós outros. Tremaba coma un vimbio. Xa non os podía escorrentar nin siquera berrar. Íballe a estoupar o corazón. Unhas cantas lancañadas máis e xa estaría na casa. ¿Podería dalas? De sutaque, viu tremelar unhas luces na tébrega; ladraban us cas ó lonxe. Meteu os dedos na boca i asubiou. Chamábano de lonxe. Estourou un tiro de escopeta.
-Anda Rabelo, anda Sultán ouviu que decían.
Diante il había tres fachucos de palla ardendo. Seus tres cuñados dábanlle fortes apertas.
-Andabámoste buscando –dixo un. Chegaron o Sultán i o Rabelo brincando ó seu redor e dando ouveos de ledicia.
Entraron na casa. As mulleres estaban na cociña. Na gran lareira había un bon lume.
-Traguédeme auga –dixo o capador.
E caíu estalicado no chan.
Todos se alporizaron. Houbo moitos berros e prantos. Máis de dúas horas estivo sen sentido. Levárono ó leito. A forcia de fretas volveulle o acordo.
-Se non salírades a buscarme tan soio se me atoparían os ósos. Xa non podía resistir máis –dixo o bon do home.
Pra que vexades como traballan os lobos á xente.


Versión normativa in galego.eu : os rexistros lingüísticos populares que emprega Fole nos seus relatos, con dialectalismos, coloquialismos e vulgarismos son importantísimos para acadar o ritmo da narración oral en que se inspiran. Ou, dito doutro modo, Fole fai o que fixo Rosalía cos seus Cantares, leva á escrita fórmulas que escoitou na lingua oral. 
Que o disfrutedes.











xoves, 23 de maio de 2013

RAFAEL DIESTE: O neno suicida




O NENO SUICIDA


Cando o taberneiro rematou de ler aquela nova inquedante –un neno suicidárase pegándose un tiro na sen dereita– falou o vagamundo descoñecido que acababa de xantar moi pobremente nun curruncho da tasca mariñeira, e dixo:
–Eu sei a historia dese neno.
Pronunciou a palabra neno dun xeito moi particular. Así foi que os catro bebedores de augardente, os cinco de albariño e o taberneiro calaron e escoitaron con xesto inquiridor e atento.
–Eu sei a historia dese neno –repetiu o vagamundo–. E, tras dunha solerte e ben medida pausa, encomenzou:
–Alá polo mil oitocentos trinta, unha beata que despois morreu de medo viu saír do camposanto florido e recendente da súa aldea a un vello moi vello en coiro. Aquel vello era un recén nacido. Antes de saír do ventre da terra nai escollera el mesmo ese xeito de nacencia. ¡Canto mellor ir de vello para mozo que de mozo para vello!, pensou sendo espírito puro. A Noso Señor chocoulle a idea. ¿Por que non face-la proba? Así foi que, co seu consentimento, formouse no seo da terra un esqueleto. E despois, con carne de verme, fíxose a carne do home. E a carne do home aformigou a caloriña do sangue. E como todo estaba listo,a terra-nai pariu. Pariu un vello en coiro.
De como despois o vello topou roupa e mantenza é cousa de moita risa. Chegou ás portas da cidade e como aínda non sabía falar, os ministros, despois de lle botaren unha capa enriba, levárono a diante do xuíz coma se tivesen sido testigos: Aquí lle traemos a este pobre vello que perdeu a fala coa tunda que lle deron uns ladróns entrañados. Nin roupa lle deixaron.
O xuíz deu ordes e o vello foi levado a un hospital. Cando saíu, xa ben vestido e mantido, dicíanlle as monxiñas: Vai feito un bo mozo. Ata parece que perdeu anos.
Daquela xa aprendera a falar algo e fíxose esmoleiro. Así andou moitas terras. Alá en Lourdes estivo dúas veces; da segunda tan amozado que, os que o coñeceran da primeira, coidaron  fora milagre da Virxe.
Cando adquiriu experiencia de abondo pensou que o mellor era manter secreta aquela estraña condición que o facía mías mozo cantos máis anos corresen. Así, non o sabendo ninguén –non sendo un ou dous amigos fieis– podería vivir mellor a súa verdadeira vida.

Traballou de vello e fíxose rico para folgar de mozo. Dos cincuenta ós quince anos a súa vida foi a máis feliz que se pode imaxinar. Cada día gustaba máis ás mozas e andou enleado con moitas e coas máis bonitas. E ata disque unha princesa... Pero diso non estou certo.
Cando chegou a neno encomenzou a vida a se lle ensarillar. Dáballe medo a sorpresa con que o vían entrar tan ceibe nas tendas a mercar lambetadas e xoguetes. Algún rateiro de viseira calada teno seguido ó longo de moitas rúas tortas. E algunha vez ten comido as súas lambetadas a tremer de anguria, coas bágoas nos ollos e o almibre nos beizos. A derradeira vez que o topei –tiña el oito anos– andaba moi triste. ¡Pesaban, ademais, tanto no seu espírito de neno os recordos da súa vellice!
Logo encomenzou a lle escaravellar día e noite unha obsesión tremenda. Cando pasasen algúns anos recolleríano en calquera calexa extraviada. Quizais algunha señora rica e sen fillos. Despois… ¡Quen sabe o que pasaría despois! A lactancia, os paseos nun carriño, cunha soalla de axóuxeres na manciña tenra. E ó remate... ¡Ou! O remate poñía espanto. Cumpri-lo seu sino de home que vive ó revés e refuxiarse no seo da señora rica –poida que cando ela durmise– para ir alí devecendo ata se trocar primeiro nunha sambesuga e despois en arumia e logo en pequenísima semente...
O vagamundo ergueuse moi pensabundo, coas mans nos petos, e deu algúns paseíños todo amargurado. Ó cabo dixo:
–Explícome, si, explícome que se chimpase un tiro na sen o pobre rapaz.
Os catro bebedores de augardente crían. Os cinco de albariño surrían e dubidaban. O taberneiro negaba. Cando todos desortían máis enfervoadamente, o taberneiro ergueuse de súpeto nas puntas dos pés e púxose a mirar todo arredor cos ollos moi abertos. O vagamundo desaparecera sen pagar.


En Dos arquivos do trasno, RAFAEL DIESTE











luns, 20 de maio de 2013

X.L.Méndez Ferrín : O Suso










“O Suso”

A voz do Suso chegou a min fortemente, como unha corneta que rinchase:
-Manolito. Baixa. Baixa.
Eu obedecín. Todos os rapaces da Barbaña obedeciamos ao Suso. El era sorprendente. Tiña uns ollos escuros; ollos de animal de baixoterra, opacos, fixos. Non era posíbel deixar de cumprir os seus desexos. El non mandaba, simplemente desexaba. Estivera tirando pedriñas contra os vidros do meu cuarto. Eu abrira a fiestra e el berroume duro:
-Manolito. Baixa. Baixa.
Baixei. Desencolgueime pola vella cepa, máis vella que o meu avó, aquela tan vella que facía garda inmóbil na porta da nosa casoupa da Barbaña.
-Hai un rapaz no río -díxome o Suso.
Eu non lle demandei se é que o rapaz afogara. Pero voltei a testa, inquirindo, como a testa dunha víbora. Respondeume:
-Está cerca da Pasarela. Ten os ollos abertos... Éche un rapaz.
Detívose e perguntoume pregando o entrecello: -Tes medo?
Ía eu permitir que o Suso supuxera aquilo? En verdade tiña medo.
Pero o caso é que todos os rapaces da Barbaña tolearían de pracer se Suso os fora tirar do leito ás dúas da mañá para ir ver un afogado. E eu mesmo sentía un pracer xugoso e doce, como se mordera unha grande mazá que me enchera a boca.
Pero eu tiña medo e sabía que chegado o intre había ter aínda máis medo. Díxenlle:
-Non. Non teño medo. E logo?
Puxémonos a andar á beira do río.
A néboa era lixeira, coma un cristal algo suxo. Facía frío. Saíra con roupa de menos e cando me dei de conta daba dente con dente.
-Estou aterecido, Suso.
El non respondeu. Agora que recordo xa non dixo máis nada en todo o tempo que durou o noso camiñar á beira do río.
Daba eu un paso e un medo novo botábame unha poutada igual que un gato bravo, irritado.
O río da Barbaña fede: alí concéntrase toda a merda de Ourense.
Ergueuse vento e tiven máis frío. Pero, sobre de todo, molestoume o grande rumor dos canavais, axitados coma unha cabeleira erecta que berrase. Fixeime no Suso. O Suso sempre tranquilizaba coa cara morena e fina que el tiña e os xeitos seguros. E a punto estiven de berrar: o Suso ía coa cabeza baixa camiñando con pasos inseguros, todo denotando nel inseguridade. Fiquei perplexo e pareime, cos ollos moi abertos, el non fixo máis nada que isto: olloume fixamente, fixamente. Como só el sabía ollar. Eu recuperei a calma no acto.
Saquei dous pitos que lle roubara ao meu pai. O Suso dixo que non coa cachola. Eu acendín un. Parei. O Suso seguía a andar. Deime de conta de que as pegadas do Suso non erguían absolutamente ningún bruído e por segunda vez estivez a punto de berrar... Pero mordín o labio inferior e seguín, notando que un delgado sangue me escoaba polo queixo. O Suso parouse. Estaba algo lonxe de min, enriba dunha tubería de formigón armado. Pareceume alto e lonxe. E moito. Berroume como adoitaba berrar, como unha corneta:
-Manolito. Xa chegamos. Está na beira, ti busca por alí. Eu vou por alá.
As últimas palabras removéronme e puxéronme carne de galiña. Tatexei:
-Non... Non...
E el repetiu:
-Eu vou por alá.
Vin desaparecer os seus ollos opacos e poderosos. Foixe.
E eu púxenme a buscar o rapaz afogado ao resplandor escasísimo que viña do barrio do Couto.
O vento rizaba a auga porca da Barbaña. E batíame o fedor na cara coma unha sucia man. Metín un pé no río e mordeume un frío agudo.
E atopei ao rapaz afogado na beira, a flor de auga.
Foise o medo inexplicablemente.
Era un rapaz -visto entre a néboa, entre a auga, á luz afastada do Couto- de proporcións parellas ás do Suso ou ás miñas. Chamei: -Suso. Suso. Suso.
Deille a volta moi asustado, pero sen medo. Deille a volta. O rapaz afogado tiña ollos de animal de baixoterra.
Tiña os ollos do Suso.
Tiña a admirada cara do Suso.
O rapaz afogado era o Suso.
Botei un berro liso e longo como unha lombriga. A néboa espesárase. O vento quería fender os canavais. Volvín berrar e o berro foi outra vez longo e repulsivo. Caín. Erguinme. Iniciei unha carreira cega.
Ao final da miña fuxida de pequena besta horrorizada, estaba a miña casa. E metinme na cama acorado e molladísimo.
Pasou o tempo.
Pasou o que quedaba de noite, nun estado de semi-inconsciencia.
E toda a rapazallada do barrio comezou a berrar baixo da miña fiestra.
-Manolito, Manolito. O Suso afogou onte no río. O Suso afogou onte no río.
Erginme e mirei o río. Era día grande. Non había néboa.

Xosé Luís Méndez Ferrín: O crepúsculo e as formigas


Versión audiovisual



luns, 29 de abril de 2013

O incerto señor Cunqueiro







Dende o seu primeiro poemario Mar ao norde (1932) ata a súa morte no 1981, o documental de Reixa fai un percorrido pola traxectoria literaria e vital de Cunqueiro a través das voces de varias xeracións. A Cunqueiro cómpre lelo con calma. Se a lectura dos seus textos nos deixa canto menos sorprendidos, non é menos grato escoitar da súa propia voz o que pensaba sobre a súa escritura e sobre o difícil tempo que lle tocou vivir. Aínda está por realizarse un traballo que relacione adecuadamente a escrita de Cunqueiro coas vangardas, co realismo máxico e coa antropoloxía de Galicia. Sexa como for, estamos diante dun habitante da linguaxe que sempre se moveu nas cartografías da imaxinación. Longa vida ao creador do Simbad galego , do Merlín de andar pola casa e do gatipedro.

Ligazón a unha pequena antoloxía poética de Cunqueiro






mércores, 20 de marzo de 2013

A voltas co TE e co CHE


O TROTAMUNDOS


Ola Xoan. Que tal andas ? Onde estás ? Despois da última carta, crin que che pasara algo. Eu agora ando en Cuba. Lin unha carta que estaba firmada por ti, pero non era a túa letra, por iso pregúntoche que fas e onde andas. Teño moitas cousas que contarche, así que vou ir empezando. Estiven hai dous meses en Colombia e atopeime con Marta, aquela moza que amei tanto cando viviamos en Toulouse. Cando a vin, pasamos todo o dia xuntos falando do que viviramos ata entón; cando marchei de Colombia, fun para mexico, en concreto a Cancún. Vinme involucrado nun asasinato, pero non te preocupes, só foi que estaba no sitio inadecuado no momento indebido, asi que só fun de testemuña. O crime foi de pelicula ! A vitima era unha comercianta de roupa deportiva pero en realidade, ese negocio servía para o branqueo de diñeiro. Branqueaban o beneficio do trafico de armas, asi que tivo que ser unha axuste de contas. O meu seguinte destino foi Xamaica. Ese é un sitio incrible ! Vai moito sol e alí a xente é humilde e moi hospitalaria. Tamén hai boas festas. Pasei noites enteiras sen durmir (da festa que houbo ali). Teño que confesarche que me encantaría  que vises o panorama que hai alí, íache encantar. O meu último destino antes de Cuba, foi Honduras. Estivo ben pero paseino mellor en Cancún, a pesar do da comercianta de roupa deportiva. Honduras gustoume polo clima e as súas praias. A comida ali é fresca e moi saudable, nada envasado ou precocido. Ben, e como xa che contei, agora estou en Cuba, e espero pasar despois por Brasil, Chile e Arxentina. Onde queira que te atopes, porfavor escribeme. Unha aperta moi forte, amigo.

                                          Gabriel



DENDE A ALDEA
Ola Xulián, escríboche esta carta para informarte de como van as cousas na vila e para preguntarche que tal pola cidade. Na vila agora estamos de festa e é unha mágoa que non esteas aquí connosco; a parte, a túa irmá empezou a saír cun mozo que non che me parece trigo limpo,xa o investigarei; a avoa estivo a piques de morrer hai dúas noites; cando estabamos ceando, deulle un ataque de súpeto e levámola a urxencias, segue en observación pero xa esta mellor. A túa nai pasou tódolos días canda ela en urxencias, estivo moi asustada por se morría. A túa noiva bótate moito de menos e quere volverte ver axiña. Eu sigo aquí no mercado, traballando. Esperamos volverte ver de contado. Como estás pola cidade, vaiche ben a vida? Mándame outra carta para saber que tal te encontras. Recordos dende a aldea.

CONDE CHUCULAT





O PARTIDO
Ola Xavi, o outro día crin que te vira polo paseo que está a carón da miña casa. Cando te vin, fun rápido para a porta e corrín para ir verte. Cando baixei, fun onda ti e ao final non eras ti, era un amigo ao que non miraba había máis de dez anos ( ou máis). Eu o que che quería dicir era que o luns seguinte tiñamos a voda da miña irmá e eu queríate invitar a ti para que viñeses. Se queres, quedamos uns días antes para ver o traxe e tal.
Tamén che quería dicir que hai dous días xogamos un torneo de baloncesto, pero non puiden contactar contigo por que non me dei conta de que xogabas connosco, como non viñas había un ano ou así non lembrei chamarte; eu quéroche dicir que no partido provoquei unha pelexa monumental e á final resolveuse o problema e seguimos xogando ( o partido de baloncesto) e no último minuto eu arrebolei a pelota na canastra e metina, e todos os do equipo lanzáronse sobre min e logo pola noite fomos celebrar o partido que gañamos e logo á mañá seguinte tiven unha resaca xigante.
Iso é o único que che quería dicir, unha aperta. Chámame.


 INCÓGNITA en colaboración con ZOTHURIAN 






PESQUISAS
Querida Lola:

Escríboche esta carta para que saibas que non estás soa nisto. Eu penso que ti non mataches esa persoa. Prométoche que atoparei as probas necesarias para demostrar a túa inocencia.
Vouche contar todo o que levo feito ata o momento:
Fun ao lugar do crime e atopei uns animais mortos no sitio do incendio e leveinos ó forense, este non encontrou ningunha proba que demostrase a túa total inocencia.
Pasaron varios días e como non atopei proba algunha fun falar coa xente da zona. Dixéronme que te viron á hora do crime na casa da rapaza que dúas horas despois apareceu morta. Víronte entrar pero non saír. Ninguén me quería decir nada. Tiñan medo de que lles fixeses o mesmo a eles. Eu seguín crendo que ti non fixeches nada.
Resístome a pensar que es unha asasina. Fun falar cun vello que vivía no cume da montaña. Era un home de poucas palabras e coa mirada perdida. Intentei falar con el
sobre o incendio que aconteceu hai dúas semanas. De súpeto cerroume a porta nos fuciños; este home pareceume sospeitoso, polo tanto volvín ir á súa casa. Díxenche que non descansaría ata demostrar a túa inicencía. O home díxome que tiña medo a desvelar a verdade do que acontecera. Díxome que el fora o asasino. Leveille as probas á túa avogada. Ela fará todo o posible`para sacarte do cárcere. 


HOLMES





                                                  
                                                                       

luns, 11 de marzo de 2013

caligramas



O NÓ DA GRAVATA






idea de SK8





CHAVE E BARCO





VISIÓN



idea de NUCLO





DUNAS


idea de J10



( fai clic nas imaxes para ampliar)






venres, 8 de marzo de 2013

Luis Seoane






Ligazóns para facer un percorrido pola vida e obra de Seoane:

Web adicada aos murais en Buenos Aires

Blog cunha reseña a toda cor do artista















domingo, 3 de marzo de 2013

MAIAKOVSKI : LEMBRANZAS DO FUTURO



Conversa cun inspector de impostos sobre poesía

Vladimir V. MAIAKOVSKI


Cidadán inpector de impostos!
Perdoe que o moleste. Grazas...non se preocupe...quedarei de pé.
O meu asunto é de carácter delicado:
Sobre o lugar do poeta nunha sociedade de traballadores.
Ao igual que os propietarios de tendas e facendas,
estou tamén suxeito a impostos e penalizacións.
Reclama vostede quinientos por semestre
e vintecinco por non prestar a miña declaración.
O meu traballo é como calquera outro.
Fíxese: olle que perdas tiven,
que gastos teño na miña produción,
e canto se gasta en materiais.
Vostede sabe, por suposto, 
o do fenómeno chamado rima. Supoñamos
que un verso acaba coa palabra "xiro";
entón, dous versos máis adiante, repetindo as sílabas,
poñemos algo así como "tiroriro".
Na linguaxe, a rima é como un pagaré
que vence dous versos despois - esa é a regra-
E un procura os patacóns soltos de sufixos e inflexións
na saqueada caixa das declinacións e conxugacións.
Empeza un incrustando unha palabra nun verso,
pero non encaixa -fórzase e rompe-.
Cidadán inspector de impostos, doulle a miña palabra:
As palabras cústanlle ao poeta moitos cartos.
Na nosa linguaxe a rima é un bocoi;
un bocoi de dinamita. A rima é unha espoleta.
O verso desfaise cara a final e estoupa
e a cidade salta ao céo dinamitada nunha estrofa.

Onde vai atopar, e con que tarifa de valoración,
rimas que apunten e maten dun só disparo?
Se cadra quedan cinco ou seis rimas sen usar aínda 
nalgún lugar como Venezuela.
E así é como teño que visitar países cálidos e fríos.
Alá vou, liado en pagos sobre anticipos e préstamos.
Cidadán! Admítame os gastos da viaxe.

A poesía toda ela é unha viaxe ao descoñecido.

A poesía é como sacar radium da terra:
por cada gramo trabállase un ano.
Nunha soa palabra invístense
miles de toneladas de ganga verbal.